من ازاول با نظام ریاستی مخالف بودم

من ازاول با نظام ریاستی مخالف بودم

به گزارش شبکه اطلاع رسانی افغانستان(afghanpaper)، داکتر رنگین دادفر اسپنتا امروز سه شنبه، 2 سنبله 95گفت: در دورانی که عضو حکومت بودم، در مسایل مقرری ها و تعیینات هیچ مداخله ای نکردم. در تنها مواردی که دخالت کردم، وقتی بود که کمیسیون نظارت بر تطبیق قانون اساسی انتخاب می شد. تنها موردی که بر آن تاکید داشتم تعیین جناب استاد احمدی بودچرا که تجربه پژوهشی ایشان را مشاهده کرده بودم. من در مکتب های علوم اجتماعی و علم سیاست عمدتا در مکتبی هستم که بیشتر به مسایل انتزاعی و تیوریک می پردازند.

وی خطاب به داکتر عبدالله گفت: به عنوان یک شهروند به داکتر عبدالله رای داده ام و از وی پشتیبانی کرده ام و در هرجایی که مورد تبعیض قرار بگیرد در کنار وی هستم.

اسپنتا، در خصوص قانون کنونی کشور بیان داشت: برای نخستین بار در تاریخ نود ساله تدوین قانون اساسی در کشور ما پیش از آنکه نخبگان قدرت به تدوین متن نهایی قانون بپردازند و آن را در پشت درهای بسته آماده کنند، در چنین محافلی نخبگان جامعه ما فرصت می یابند تا تجارب مثبت و منفی سیزده ساله قانون اساسی کشور را که در بحرانی ترین شرایط تاریخی آزمایش شده است مورد ارزیابی قرار دهند و چشم داشت هایشان را از این قانون بیان کنند. بدون شک که این یک آزمایش بی مانند در تاریخ تدوین و تصویر قانون اساسی در کشور ما می باشد. قانون اساسی فعلی کشور ما یکی از قوانین خوب کشور ما می باشد.

وی، با بیان اینکه بحث به راه انداختن بر روی قانون اساسی کار خوبی است، افزود: اما پاسخ دادن به این سوال که آیا حکومت افغانستان واقعا می تواند به ای وعده ای که مطابق با ایجابات قانون و در چارچوب قانون، قانون اساسی افغانستان را تعدیل و اصلاح کند در این موارد با توازن و قدرت و اراده های منفی و مشکوکی که وجود دارد می توان اندکی شک داشت.

اسپنتا، با بیان تعریف های مختلفی از قانون بیان داشت: قانون اساسی وسیله ای است برای تعیین شالوده نظام سیاسی اجتماعی و حقوقی یک کشور که بر پایه آن شهروندان زیست جمعی شان را نظم می بخشند. به باور من، قانون اساسی عبارت است از روند برنامه ریزی سازمان دهی شده در زندگی اجتماعی و سیاسی.

وی، با بیان اینکه آنچه که ما به عنوان ایجاد تغییر در قانون اساسی مطرح می کنیم تنها با توجه به تجارب چهارده پانزده ساله ما نیست، افزود: بلکه با در نظر داشت درجه پیشرفت و معرفت سیاسی و معرفت حقوقی شهروندان ما است که ما باید این کلیت را در یک هماهنگی با هم قرار دهیم. با همه تفاوت هایی که در تمام قوانین اساسی جهان کنونی وجود دارد عناصر قوی از لیبرالیسم را در خود دارند. انتخابات، مطبوعات، رییس جمهور، احزاب سیاسی، تنوع احزاب سیاسی، تمام اینها ارزش های لیبرالی است و همه آنانی که با افزودن پسوند اسلامی یا خلقی و یا دموکراتیک می خواهند چنین ارزش هایی را هویتی دیگر دهند در واقع یک نوع اکرباتیک کلمات است و در جوهر خود تغییری در این قضیه نمی آورد که تمام قوانین اساسی معاصر از عناصر لیبرالی متاثر هستند.

اسپنتا، با بیان اینکه اساسی ترین مطلب در قانون اساسی پذیرش اصل حاکمیت مردم است یعنی اراده سیاسی بدون قید و شرط از مردم ناشی می شود، افزود: دولت هم از مردم ناشی می شود. مردم هم شهروند هستند و شهروند هم یعنی انسانی که دارای قدرت سیاسی است. این انسان صرف نظر از اینکه دارای چه زبان و چه قومیت و چه جنسیتی است صاحب قدرت است. دولت هم در تمام اجرائات خود تابع قانون می باشد.

اسپنتا در ارتباط با منابع قانونی قانون افغانستان گفت: دولتی که در قانون اساسی کنونی افغانستان مطرح شده دولتی با مسوولیت اجتماعی برای عدالت اجتماعی است. در اینجا ما خوشبختانه از یکی منابع جدید حقوقی خود فاصله می گیریم. دو منبع اصلی در افغانستان داریم که تمام منابع ما متاثر از این دو منبع اصلی می باشد. یکی اسلام و حقوق وارزشهای اسلامی است که در تمام منابع ما جاری شده است. دو، ارزشهای حقوقی رومن و آلمانی است.

وی، در خصوص اشکالات قانون اساسی اظهار کرد: یکی از اشکالات قانون ما این است که ما به دلیل تعامل با جامعه غربی، عناصری از حقوق نظام ریاستی وارد قانون خود کرده ایم بدون اینکه ببینیم آیا سنت های قانونی ما و تجربه نود ساله ما در انطباق و هماهنگی با این ارزش ها قرار دارد یا خیر. در نتیجه کپی کردن نظام ریاستی در افغانستان نظام حقوقی ما کج و ناهمگون شد. یعنی ما نوعی از نظام ریاستی را گرفتیم بدون اینکه آن بخش کنترل و توازن نظام آمریکایی را هم بگیریم تا نظام ریاستی ما متوازن شود و این جزء تناقضات حرفه ای در قانون ما شد.

اسپنتا افزود: در تمام دموکراسی های پیشرفته جهان کنونی اصل مرکز زدایی یکی از عناصر اصلی و گوهرین دموکراسی می باشد. من از ابتدا مخالف نظام ریاستی بودم. ما اگر می خواهیم سیستم ریاستی بیاوریم باید سیستم ریاست کامنلایی را به طور کامل پیاده کنیم. اگر هم به خاطر عرف سیاسی نود ساله نمی خواهیم آن را بیاوریم در این صورت بهتر است به ارزش ها و عرف تاکید کنیم.
وی در اخیر گفت: شکست نظام ریاستی و تجربه بد انتخابات به ما نشان داد که باید رادیکال و عمیق فکر کنیم. ما نیاز به یک تغییر رادیکال در سیستم ریاستی داریم. افغانستان به یک سیستم کمتر متمرکز چه در عرصه انتقال قدرت به ولایات و ولسوالی ها و چه در مساله ایجاد یک نظام پارلمانی نیاز دارد. درست است که ما روابط عمیق و گسترده ای با آمریکا داریم اما عنعنه قانونی آنها با عرف و ارزش های ما انطباق کمی دارد.

کد (30)

نظرات بینندگان: